Ιοί υπολογιστών, κατηγορίες και αντιμετώπιση

Σε αυτή την ενότητα θα δούμε τι είναι ο ιός σε έναν υπολογιστή. Ο ιός υπολογιστών είναι ένα πρόγραμμα γραμμένο αποκλειστικά για να αλλάζει τον τρόπο που λειτουργεί ο υπολογιστής σας, χωρίς την άδεια σας και
χωρίς να το γνωρίζετε.
Η πρώτη αναφορά στον όρο «Ιός υπολογιστή» έγινε το 1985, όταν ο Fred Cohen, μεταπτυχιακός φοιτητής του Πανεπιστημίου της Νότιας Kαλιφόρνια, αποφάσισε να ονομάσει τα αυτο αναπαραγόμενα προγράμματα «computer viruses» (ιοί υπολογιστών). O Cohen είχε ακολουθήσει την υπόδειξη του καθηγητή του, που με τη σειρά του είχε επηρεαστεί από μια σειρά διηγημάτων επιστημονικής φαντασίας του David Gerrold από τη δεκαετία του '70 με τον τίτλο «When HARLIE was one». Ο ίδιος ο Cohen όρισε αργότερα τον ιό υπολογιστών ως "μια ακολουθία συμβόλων, τα οποία με τη μετάφρασή τους σε ένα δεδομένο περιβάλλον προκαλούν τη μεταβολή άλλων ακολουθιών συμβόλων ούτως ώστε να περιέχουν τμήμα της αρχικής ακολουθίας".

Γενικά υποστηρίζεται σήμερα ότι ένα πρόγραμμα μπορεί να ονομαστεί ιός αν έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

• Προκαλεί τη μεταβολή άλλου λογισμικού, εισάγοντας το δικό του κώδικα μέσα σε αυτό.
• Έχει την ιδιότητα να προκαλεί τέτοιου είδους μεταβολές σε περισσότερα του ενός προγράμματα.
• Έχει τη δυνατότητα να αναγνωρίζει τις μεταβολές που το ίδιο προξένησε σε άλλα προγράμματα.
• Έχει τη δυνατότητα να παρεμποδίζει την περαιτέρω μεταβολή(μόλυνση) αυτών των προγραμμάτων.
  Τα προγράμματα που έχουν προσβληθεί αποκτούν, με τη σειρά τους, όλα τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά.

 

Κατηγορίες ιών

• Trojan Horses ή Δούρειοι Ίπποι

Στην περίπτωση αυτή έχουμε ένα τμήμα ανεπιθύμητου κώδικα κρυμμένου μέσα σε ένα τμήμα επιθυμητού κώδικα. Προμηθεύεστε, δηλαδή, ένα πρόγραμμα το οποίο εκτελεί ή υποστηρίζει ότι εκτελεί μια επιθυμητή λειτουργία και μόλις το χρησιμοποιήσετε (είτε αμέσως είτε μόλις ικανοποιηθεί μια λογική ή χρονική συνθήκη), αυτό κάνει και κάτι άλλο, συνήθως επιτρέπει την πρόσβαση σε τρίτους στον μολυσμένο υπολογιστή ή προκαλεί καταστροφές στα αρχεία του.

• Viruses ή Ιοί

Πρόκειται για έναν ειδικό τύπο Trojan Horse, ο οποίος έχει την ικανότητα να προσαρτά τον κώδικά του σε άλλα τμήματα κώδικα, να αναπαράγει τον εαυτό του και να πολλαπλασιάζεται, καθώς και να εκτελεί κάποια καταστροφική ή ουδέτερη λειτουργία.

• Worms ή Σκουλήκια

Αυτά μοιάζουν με τους ιούς, καθώς δεν επιτελούν καμία χρήσιμη ή επιθυμητή λειτουργία και επιπλέον μπορούν να παράγουν ακριβή αντίγραφα του εαυτού τους. Διαφέρουν, όμως στο ότι αποτελούν ανεξάρτητα και αυτόνομα προγράμματα και επιχειρούν ενεργά να διασπείρουν τον εαυτό τους και τα αντίγραφά τους μέσα σε ένα περιβάλλον δικτύου. Στόχος ενός Worm δεν είναι να προκαλέσει κάποια συγκεκριμένη ζημιά. Απλώς, με τον συνεχή πολλαπλασιασμό του, απασχολεί όλο και περισσότερους από τους πόρους (resources) του συστήματος, καθιστώντας το τελικά ανίκανο να λειτουργήσει
κανονικά.

Πως μεταδίδονται οι ιοί

Οι τρόποι με τους οποίους μπορεί ένας ιός να μεταδοθεί είναι πολλοί. Τρεις είναι αυτοί που χρησιμοποιούνται πιο συχνά:

Ανταλλαγή αρχείων: Μεταφέροντας αρχεία με δισκέτα ή με CD από υπολογιστή σε υπολογιστή ο ιός μεταδίδεται, εφ' όσον ο αρχικός
υπολογιστής ήταν μολυσμένος.

Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο: Μέσω των επισυναπτόμενων αρχείων του Ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μπορεί να μεταδοθεί κάποιος ιός. Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο συνήθως προσβάλλεται από «Σκουλήκια» («Worms»).

Παγκόσμιος Πληροφοριακός Ιστός: Όταν «κατεβάζετε»
(Download) αρχεία από το Διαδίκτυο κάποιο απ’ αυτά μπορεί να περιέχει ιό. Το σύνηθες εδώ είναι οι “Δούρειοι Ίπποι” (“Trojan Horses”).

Τα αρχεία που περιέχουν έναν ιό, είναι είτε εκτελέσιμα αρχεία (αρχεία εφαρμογών) είτε αρχεία κειμένου και λογιστικών φύλλων τα οποία περιέχουν μακροεντολές.

Αντιμετώπιση

Για την αντιμετώπιση των ιών αναπτύχθηκαν εφαρμογές «Αντιβίωσης» (antivirus). Οι εφαρμογές αυτές παρακολουθούν όλες τις διαδικασίες, που πραγματοποιούνται στο υπολογιστικό σύστημα, με στόχο να ανιχνεύσουν οποιαδήποτε ενέργεια μπορεί να γίνει από κάποιον ιό. Ο έλεγχός τους ξεκινά από τη μνήμη, τις εφαρμογές που εκτελούνται στον υπολογιστή, για να καταλήξει στην πραγματοποίηση ελέγχου στα δεδομένα που μετακινούνται από και προς το υπολογιστικό σύστημα.
Η λειτουργία των προγραμμάτων antivirus μπορεί να περιγραφεί ως εξής : ανιχνεύουν τον ιό και δίνουν στο χρήστη μια σειρά από δυνατότητες: να καθαρίσει τα "μολυσμένα" αρχεία, να τα σβήσει, ή να τα θέσει σε καραντίνα. Ελέγχουν κάθε νέο αρχείο που προσπαθεί ο χρήστης να περάσει στον υπολογιστή του (από δισκέτα, CDROM, e- mail, τοπικό δίκτυο κλπ) και ακόμα προσφέρουν τη δυνατότητα ενημέρωσής τους (Update) μέσω του Διαδικτύου, ώστε έτσι να αναβαθμιστούν και να αντιμετωπίζουν τους νέους ιούς που εμφανίζονται.